Veel scholen willen hun onderwijs anders organiseren om meer onderwijs op maat te kunnen geven, maar zijn bang het overzicht kwijt te raken. In dit artikel gaan we in op verschillende organisatiemodellen, zoals een combinatiegroep of een basisgroep met meerdere instructiegroepen en laten we zien hoe Leero hierbij ondersteunt. 

Bij anders organiseren zijn twee belangrijke dimensies actief. Je visie op leren en ontwikkelen en de verhouding hierbij tussen leerlingvolgend zijn of juist meer aanbodgestuurd. Anders gezegd: bij wie ligt de regie over het leerproces?

– Leerlingvolgend onderwijs: de leerling met zijn/haar manier van leren en ontwikkeling is primair richtinggevend

– Aanbodgestuurd onderwijs: de leerstof is primair richtinggevend

Bevind je je in het midden, dan is er sprake van een gedeelde regie over het leerproces tussen leerkracht en leerling.

Daarnaast heb je te maken met de manier waarop je je groepen organiseert, dat beweegt tussen statisch en flexibel. Bij statisch groeperen staat de vorm vast en wordt tussentijds niet of weinig gewijzigd. Bij flexibel groeperen wordt de groeperingsvorm vastgesteld en aangepast naar aanleiding van de leerdoelen of interesses van leerlingen.

Bron: van Zanten, SLO 2008

Hoe zorg je voor inzicht en overzicht?

Het flexibel maken van het organisatiemodel zorgt voor allerlei praktische uitdagingen en is niet altijd even succesvol. Mijn ervaring is dat de visie hierbij niet het struikelblok is. Men heeft altijd wel een ideaalbeeld voor ogen. Het zit in de organisatie. Weten leerlingen wat er van ze verwacht wordt? Weten de leerkrachten van elkaar wat ze doen? Met ander woorden: hoe zorg je voor inzicht en overzicht?

Het is best spannend om anders te gaan organiseren. Leero faciliteert diverse modellen en de school bepaalt zelf welke vorm passend is. Zo hoef je in eerste instantie niks te veranderen en als je dat wel wilt, kan het stap voor stap. Er zijn mensen die van menig zijn, dat je in één keer je systeem moet omgooien, omdat de innovatie anders niet op gang komt. Hoewel daar zeker wat voor te zeggen is, brengt het ook risico’s met zich mee. Want uiteindelijk heb je het over gedragsverandering, waar allerlei werkprocessen aan ten grondslag liggen. Zowel bij de leerkracht, de leerling, als bij ouders.

Belangrijke vragen bij het overstappen op flexibel organiseren:

Welke plaats krijgt instructie? Hoe is de balans tussen activiteiten in een grote groep, kleine groep (coöperatief leren) en individueel werken? Hoe wordt het leren leren begeleid? Welke rol nemen ouders in? Hoe nauwlettend volgen ze hun kind, wat wordt er aan begeleiding verwacht?

Het aanpassen van de processen gaat niet van de één op de andere dag. Dit heeft tijd nodig. Te snel gaan heeft het risico van kwaliteitsverlies in zich.